गणित विषयप्रति धेरै विद्यार्थीहरूले वितृष्णा (Math Anxiety) वा अरुचि देखाउने गरेका छन्। यो प्रवृत्ति नेपालमा मात्र नभएर विश्वव्यापी रूपमा पनि देखिएको छ। विद्यार्थीहरूले गणित विषयलाई कठिन, निरस, र चुनौतीपूर्ण मान्ने प्रवृत्ति देखाउँछन्। यहाँ केही कारणहरू, विश्वव्यापी अवस्था, र समाधानहरू प्रस्तुत गरिएको छ:
- गणितीय डर (Math Anxiety): गणितका जटिल सूत्र र समीकरणले गर्दा विद्यार्थीहरूमा डर र तनाव उत्पन्न हुन्छ। यो डरले गणितप्रति वितृष्णा पैदा गर्छ।
- शिक्षणको विधि: गणित शिक्षणमा प्रयोग गरिने पारम्परिक विधि, जसमा सूत्र कण्ठ गर्न र समस्या समाधानको लागि निश्चित तरिका अपनाउने कुरामा जोड दिइन्छ, विद्यार्थीहरूको लागि प्रेरणादायी हुँदैन।
- व्यवहारिक सम्बन्धको कमी: धेरै विद्यार्थीहरूले गणितका अवधारणाहरूको व्यावहारिक उपयोगिता बुझ्न सक्दैनन्, जसले गर्दा उनीहरूमा यो विषयप्रति रुचि घट्छ।
- अवसरहरूको अभाव: विद्यार्थीहरूले गणितमा राम्रो गरिरहेको महसुस नगरेका कारण यो विषयमा रुचि गुमाउँछन्। निरन्तर असफलता वा कठिनाइले गणितप्रति वितृष्णा पैदा हुन्छ।
विश्वव्यापी अवस्था:
1.विश्वव्यापी रूपमा गणितमा विद्यार्थीहरूको प्रदर्शन: पिसा (PISA) जस्ता अन्तर्राष्ट्रिय परीक्षणहरूमा, धेरै मुलुकका विद्यार्थीहरूले गणितमा औसत वा औसतभन्दा कमजोर प्रदर्शन देखाउने गरेका छन्। यो गणितमा विद्यार्थीहरूको रुचिको कमीको संकेत दिन्छ।
- गणितीय वितृष्णा: अनुसन्धानले देखाएको छ कि करिब 17% देखि 20% विद्यार्थीहरू गणितीय वितृष्णाबाट पीडित छन्। धेरैजसो यो तनावले गर्दा हुने समस्या हो, जसले उनीहरूको गणितको अध्ययनमा नकारात्मक प्रभाव पार्छ।
- लिंग भिन्नता: विश्वभर गणितप्रतिको वितृष्णामा लिंग भिन्नता देखिन्छ, जहाँ केटीहरूले केटाहरूभन्दा धेरै वितृष्णा अनुभव गर्ने गरेको देखिन्छ। गणित प्रति वितृष्णा कम गर्ने उपायहरू:
- व्यावहारिक शिक्षण विधि अपनाउनु: गणितीय अवधारणाहरूलाई व्यावहारिक उदाहरणहरू र समस्याहरूको माध्यमबाट शिक्षण गर्दा विद्यार्थीहरूले गणितप्रति रुचि बढाउँछन्। यसले गणितलाई दैनिकी जीवनसँग जोड्न मद्दत गर्छ।
- सकारात्मक वातावरण सिर्जना गर्नु: गणितीय डरलाई कम गर्न सकारात्मक र प्रेरणादायी वातावरण सिर्जना गर्नुपर्छ। यसका लागि, विद्यार्थीहरूलाई प्रोत्साहन र समर्थन प्रदान गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
- गणितीय खेल र प्रविधिको प्रयोग: गणितीय खेल, सफ्टवेयर, र अनुप्रयोगहरूको प्रयोगले गणितलाई रमाइलो र आकर्षक बनाउन सक्छ। यसले विद्यार्थीहरूको सृजनशीलता र गणितप्रति रुचि बढाउन मद्दत गर्छ।
- समूहमा काम गर्न प्रोत्साहन गर्नु: विद्यार्थीहरूलाई सहकार्यमा समस्या समाधान गर्न प्रोत्साहित गर्दा उनीहरूको गणितप्रतिको भय घट्छ। सहकार्यले सिकाइलाई मनोरञ्जनात्मक र प्रभावकारी बनाउँछ।
- शिक्षकहरूको तालिम: शिक्षकहरूले गणितलाई सरल र समझन योग्य बनाउने विधिहरू सिक्नुपर्छ। तालीमले शिक्षकहरूलाई विद्यार्थीहरूको आवश्यकतामा आधारित शिक्षण गर्न सक्षम बनाउँछ।
तथ्यहरू:
- OECD रिपोर्ट: OECD का अनुसार, विश्वभरका धेरै विद्यार्थीहरूले गणितलाई चुनौतीपूर्ण र तनावपूर्ण विषयको रूपमा अनुभव गरेका छन्।
- TIMSS अध्ययन: ट्रेन्ड्स इन इन्टरनेशनल म्याथ्स एन्ड साइन्स स्टडी (TIMSS) ले देखाएको छ कि धेरैजसो विद्यार्थीहरूले गणितमा कमजोरीको सामना गरिरहेका छन्, र यो कमजोरीको मुख्य कारण गणितीय वितृष्णा हो।
- पिसा परिणामहरू: PISA 2018 को रिपोर्ट अनुसार, धेरै देशका विद्यार्थीहरूको गणितमा प्रदर्शन औसतभन्दा तल छ, जसले गणितप्रतिको वितृष्णा बढ्दै गएको संकेत गर्छ।
यी समाधानहरूलाई विद्यालय शिक्षामा समावेश गर्दा गणितप्रतिको वितृष्णा कम गर्न र विद्यार्थीहरूलाई गणितमा रुचि उत्पन्न गराउन सकिन्छ।