परियोजना कार्य

प्रोजेक्ट कार्य के हो?

प्रोजेक्ट कार्य भनेको विद्यार्थीहरूले कुनै विषयमा गहिराइमा अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने विधि हो। यसले विद्यार्थीहरूको ज्ञान, सृजनात्मकता, र समस्या समाधान क्षमता बढाउँछ। प्रोजेक्ट कार्यले विद्यार्थीहरूलाई व्यवहारिक ज्ञान प्रदान गर्दै उनीहरूको विषयको गहिरो समझ र प्रयोगात्मक सीप विकास गर्न मद्दत पुर्‍याउँछ।

विद्यालयस्तरीय गणितको लागि प्रोजेक्ट कार्य कसरी तयार गर्ने?

विद्यालयस्तरीय गणितको लागि प्रोजेक्ट कार्य तयार गर्न निम्न चरणहरू पालन गर्न सकिन्छ:

1. विषय छनौट गर्नुहोस्: विद्यार्थीहरूको रुचि र पाठ्यक्रममा आधारित विषय छनौट गर्नुहोस्।
2. उद्देश्य निर्धारण गर्नुहोस्: प्रोजेक्टको उद्देश्य र लक्ष्य स्पष्ट गर्नुहोस्।
3. स्रोतहरू संकलन गर्नुहोस्: पुस्तक, इन्टरनेट, शिक्षक, र अन्य स्रोतहरूबाट जानकारी संकलन गर्नुहोस्।
4. योजना बनाउनुहोस्: प्रोजेक्टको चरणहरू निर्धारण गरी समय तालिका बनाउनुहोस्।
5. डाटा संकलन गर्नुहोस्: आवश्यक डाटा संकलन गरी विश्लेषण गर्नुहोस्।
6. रिपोर्ट तयार गर्नुहोस्: प्रोजेक्टको निष्कर्ष र सिफारिसहरू सहितको प्रतिवेदन तयार गर्नुहोस्।
7. प्रस्तुति गर्नुहोस्: प्रोजेक्टको नतिजा कक्षा वा शिक्षकसामु प्रस्तुत गर्नुहोस्।

प्रोजेक्ट कार्यका प्रकारहरू

प्रोजेक्ट कार्यका विभिन्न प्रकारहरू हुन्:

1. अनुसन्धान प्रोजेक्ट: कुनै समस्या वा विषयमा गहिरो अनुसन्धान गर्ने प्रोजेक्ट।
2. निर्माणात्मक प्रोजेक्ट: कुनै वस्तु वा मोडेल निर्माण गर्ने प्रोजेक्ट।
3. अवलोकन प्रोजेक्ट: प्राकृतिक वा सामाजिक घटनाहरूको अवलोकन गर्ने प्रोजेक्ट।
4. समस्या समाधान प्रोजेक्ट: कुनै समस्या समाधान गर्न खोज्ने प्रोजेक्ट।
5. विश्लेषणात्मक प्रोजेक्ट: संकलित डाटाको विश्लेषण गर्ने प्रोजेक्ट।

कक्षा १० वैकल्पिक गणितमा निर्देशांक ज्यामितिको नमूना प्रोजेक्ट कार्य

प्रोजेक्ट शीर्षक: त्रिभुजको क्षेत्रफलको गणना

उद्देश्य:

1. निर्देशांक ज्यामिति प्रयोग गरेर त्रिभुजको क्षेत्रफलको गणना गर्ने।
2. निर्देशांक प्रणालीको प्रयोगबाट गणितीय अवधारणाहरूको व्यावहारिक प्रयोग सिक्ने।

प्रोजेक्ट कार्य:

1. तीन बिन्दुको निर्देशांक A(2, 3), B(5, 7), र C(-1, 4) छनौट गर्नुहोस्।
2. यी तीन बिन्दुको त्रिभुजको क्षेत्रफल निकाल्नको लागि निर्देशांक प्रणाली प्रयोग गर्नुहोस्।
3. क्षेत्रफल निकाल्नको लागि निम्न सूत्र प्रयोग गर्नुहोस्: क्षेत्रफल=12∣𝑥1(𝑦2−𝑦3)+𝑥2(𝑦3−𝑦1)+𝑥3(𝑦1−𝑦2)∣क्षेत्रफल=21​∣x1​(y2​−y3​)+x2​(y3​−y1​)+x3​(y1​−y2​)∣
4. सूत्रमा बिन्दुहरूको निर्देशांक राखेर गणना गर्नुहोस्।
5. प्राप्त परिणामलाई विश्लेषण गर्नुहोस् र प्रोजेक्ट प्रतिवेदन तयार गर्नुहोस्।

प्रोजेक्ट कार्यको उपयोगिता र नेपालमा प्रवृत्ति

उपयोगिता:

1. सृजनात्मकता र समस्या समाधान क्षमता विकास: प्रोजेक्ट कार्यले विद्यार्थीहरूको सृजनात्मकता र समस्या समाधान क्षमतामा वृद्धि गर्दछ।
2. व्यावहारिक ज्ञान: प्रोजेक्ट कार्यले विद्यार्थीहरूलाई सैद्धान्तिक ज्ञानलाई व्यवहारमा उतार्न मद्दत पुर्‍याउँछ।
3. समूह कार्यको विकास: प्रोजेक्ट कार्यले विद्यार्थीहरूलाई समूहमा काम गर्न प्रेरित गर्दछ, जसले उनीहरूको सामाजिक सीप र सहयोगी भावना विकास गर्दछ।
4. आत्मनिर्भरता: विद्यार्थीहरूले स्वतन्त्र रूपमा अध्ययन र अनुसन्धान गर्न सिक्छन्, जसले उनीहरूको आत्मनिर्भरता बढाउँछ।

नेपालमा प्रवृत्ति: नेपालमा विद्यालयस्तरीय शिक्षामा प्रोजेक्ट कार्यको प्रयोग क्रमशः वृद्धि हुँदै गइरहेको छ। सरकार र विभिन्न शैक्षिक संस्थाहरूले प्रोजेक्ट-आधारित शिक्षण विधिलाई प्रोत्साहन गरिरहेका छन्। यो प्रवृत्तिले विद्यार्थीहरूको सिकाइ प्रक्रियामा सुधार ल्याउँदै उनीहरूको व्यावहारिक र सृजनात्मक सीपमा वृद्धि गरिरहेको छ।

यसरी, प्रोजेक्ट कार्यले विद्यार्थीहरूको समग्र विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ।